F-35’s op Lelystad Airport: gevolgen voor West-Friesland

WEST-FRIESLAND, 17 december 2025 – Het kabinet heeft besloten Lelystad Airport aan te wijzen als nieuwe basis voor de F-35-gevechtsvliegtuigen van de Koninklijke Luchtmacht. Met dit besluit wil Defensie haar operationele capaciteit uitbreiden en spreiden. Tegelijkertijd roept de keuze veel vragen op, vooral in de regio West-Friesland. Wat betekent deze aanwijzing voor inwoners, natuur en leefbaarheid, en hoe groot wordt de verwachte geluidsoverlast?

Waarom Lelystad Airport?

Volgens het kabinet is Lelystad Airport strategisch geschikt vanwege de bestaande luchtvaartinfrastructuur, de ligging ten opzichte van andere militaire bases en de beschikbare ruimte voor uitbreiding. De huidige bases in Leeuwarden en Volkel bereiken hun grenzen, mede door de komst van extra F-35’s en de toenemende trainingsintensiteit.

Lelystad Airport, dat al jarenlang onderwerp is van discussie vanwege mogelijke vakantievluchten, krijgt hiermee een uitgesproken militaire functie. Dit betekent dat het vliegveld structureel gebruikt zal worden voor trainingsvluchten, start- en landingsbewegingen en mogelijk ook nachtvluchten.

Wat is de F-35 en waarom zorgt die voor meer geluid?

De F-35 is een modern stealth-gevechtsvliegtuig, uitgerust met krachtige motoren en geavanceerde technologie. Deze kracht heeft echter een keerzijde: de F-35 produceert aanzienlijk meer geluid dan oudere straaljagers zoals de F-16. Vooral tijdens het opstijgen en bij laagvliegen is het geluidsniveau hoog en voor omwonenden duidelijk hoorbaar.

Lees ook: Geen burgerluchtvaart, maar straks mogelijk wel F35 straaljagers op vliegveld Lelystad

Uit eerdere ervaringen rond Leeuwarden en Volkel blijkt dat omwonenden regelmatig klagen over geluidshinder, trillingen en stress. Het gaat daarbij niet alleen om piekgeluiden, maar ook om de frequentie van de vluchten.

Gevolgen voor West-Friesland

West-Friesland ligt ten westen van Lelystad en kan direct te maken krijgen met nieuwe vliegroutes. Afhankelijk van windrichting en oefenschema’s kunnen F-35’s over delen van gemeenten als Medemblik, Opmeer, Koggenland, Stede Broec en Enkhuizen vliegen.

Dit roept zorgen op bij bewoners, agrariërs en natuurorganisaties. Geluidsoverlast kan gevolgen hebben voor:

• Wooncomfort en gezondheid, zoals slaapverstoring en stress
• Natuurgebieden, waar verstoring van vogels en fauna kan optreden
• Recreatie en toerisme, met name langs het IJsselmeer
• Waarde van woningen, een punt dat in andere regio’s al vaker is genoemd

Vooral de combinatie van militaire vluchten met bestaande burgerluchtvaart zorgt voor onrust. Veel inwoners hadden gehoopt dat Lelystad Airport juist beperkt zou blijven in gebruik.

Politieke en maatschappelijke reacties

Regionale en lokale bestuurders reageren verdeeld. Sommigen erkennen het belang van nationale veiligheid en defensie, maar benadrukken dat inwoners niet onevenredig belast mogen worden. Gemeenteraden in West-Friesland zullen zich naar verwachting buigen over moties en zienswijzen richting het kabinet en Defensie.

Bewonersgroepen en actiegroepen bereiden zich voor op inspraakprocedures. Zij wijzen erop dat eerdere beloftes over beperkte overlast bij Lelystad Airport nu opnieuw ter discussie staan. Transparantie over vliegroutes, geluidscontouren en compensatiemaatregelen wordt als cruciaal gezien.

Welke maatregelen zijn mogelijk?

Defensie heeft aangegeven te onderzoeken hoe overlast zoveel mogelijk kan worden beperkt. Denk daarbij aan:

• aangepaste vliegroutes
• beperking van nachtvluchten
• vaste oefentijden
• monitoring van geluidsniveaus
• mogelijke compensatie of isolatiemaatregelen

Toch blijft de vraag of deze maatregelen voldoende zijn, gezien de aard van de F-35 en de intensiteit van het gebruik.

Wat gebeurt er nu?

De aanwijzing van Lelystad Airport als F-35-basis betekent niet dat alles direct vastligt. De komende periode volgen milieueffectrapportages, vergunningstrajecten en inspraakrondes. Voor inwoners van West-Friesland is dit hét moment om zich te informeren en hun stem te laten horen.

De discussie over Lelystad Airport krijgt hiermee een nieuwe lading. Waar het vliegveld jarenlang symbool stond voor groei van vakantievluchten, draait het nu om militaire inzet en nationale veiligheid. De balans tussen die belangen en de leefbaarheid van West-Friesland zal de komende jaren centraal staan.