WEST-FRIESLAND, 8 december 2025 – Donkerte en slecht weer zorgen ervoor dat veel Nederlanders zich onzeker voelen in het verkeer. Uit representatief onderzoek van OSW, uitgevoerd door PanelWizard onder 1.068 automobilisten, blijkt dat 42,9% extra spanning ervaart wanneer zicht en weersomstandigheden slecht zijn. Rijangst, ook wel amaxofobie, is daarmee geen uitzondering maar een breed maatschappelijk probleem: ruim 1 op de 5 automobilisten ervaart regelmatig stress of angst achter het stuur, onder jongvolwassenen zelfs 1 op de 4.
De cijfers laten zien dat de impact van rijangst groot is. Meer dan 22% ontwijkt situaties of routes die spanning oproepen en 11,7% geeft aan dat hun angst directe invloed heeft op sociale afspraken, werk of studie. Daarmee raakt rijangst niet alleen de verkeersveiligheid, maar ook het dagelijks functioneren en welzijn van Nederlanders.
“De impact van rijangst reikt veel verder dan het autorijden zelf,” benadrukt Renaldo Molenbeek, mede-oprichter van OSW. “Als spanning bepaalt waar en wanneer mensen durven te gaan, raakt dat hun zelfstandigheid, sociale leven en soms zelfs hun werk.”
Historisch druk en risicovol verkeer
De angstgevoelens van automobilisten komen niet uit de lucht vallen. De wegen waren vorig jaar historisch druk, zo meldt Rijkswaterstaat. De filedruk bereikte een recordniveau en het aantal dodelijke ongevallen is volgens de European Transport Safety Council in de afgelopen tien jaar gestegen. Nederland behoort inmiddels tot de landen met relatief hoge aantallen verkeersdoden binnen Europa.
Autorijden is bovendien een van de meest complexe dagelijkse taken. Bestuurders moeten voortdurend prikkels verwerken, risico’s inschatten en anticiperen op gedrag van anderen. Wanneer weersomstandigheden slecht zijn — denk aan regen, duisternis of gladheid — neemt die complexiteit verder toe. Rijangst ontstaat dan ook vaak door de combinatie van onvoorspelbaarheid en eerdere negatieve of spannende ervaringen.
Snelweg wordt vaak vermeden
Opvallend is dat 13% van de Nederlandse automobilisten de snelweg vermijdt wanneer het alternatief mogelijk is. Daarnaast ervaart 20,6% regelmatig spanning of angst achter het stuur, vooral in drukke of onvoorspelbare verkeerssituaties. Voor veel mensen leidt dit tot ontwijkgedrag: routes worden aangepast of sociale afspraken worden afgezegd.
Volgens Bert van Wee, professor Transport Policy aan de TU Delft, heeft dit bredere gevolgen. “Als mensen door hun angst vaker thuisblijven, is dat nadelig voor hun bereikbaarheid. Angst is niet alleen vervelend tijdens het rijden, maar schaadt ook het welbevinden van mensen.”
Veel ongevallen onder jongvolwassenen
De onderzoeksuitkomsten sluiten nauw aan bij de ongelukkenstatistieken onder jongeren. De leeftijdsgroep 18 tot 30 jaar behoort al jaren tot de meest kwetsbare verkeersdeelnemers. Een aanzienlijk deel van de ernstige ongevallen vindt in deze categorie plaats. Factoren zoals onervarenheid, risicogedrag en beperkte rijvaardigheid onder moeilijke omstandigheden vergroten de kans op ongelukken.
Jongvolwassenen blijken ook gevoeliger voor rijangst: 27,7% van hen geeft aan regelmatig angst te ervaren achter het stuur. Dat maakt deze groep dubbel kwetsbaar. De combinatie van spanning, minder ervaring en hogere ongevalsrisico’s zorgt ervoor dat veel jonge bestuurders onzeker worden, vooral bij slecht zicht of extreem weer.
Rijangst vraagt bredere aandacht
Het onderzoek maakt duidelijk dat rijangst een veelvoorkomend en onderschat probleem is. Nu donkere maanden en slecht weer de norm zijn, raakt dit issue een groot deel van de automobilisten. De gevolgen reiken verder dan verkeersveiligheid en raken ook de mentale gezondheid en het sociaal functioneren van mensen.
Meer aandacht voor begeleiding, training en bewustwording kan helpen om bestuurders meer vertrouwen te geven, zodat angst voor donker en slecht weer hen niet langer beperkt in mobiliteit en dagelijks leven.
Ontdek meer van Westfriesland Praat
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.