Ontwikkelingen asiel en Oekraïne-opvang, ‘Het loopt uit de klauwen.’

WEST-FRIESLAND – In een brandbrief van de Vereniging Nederlandse Gemeenten aan het kabinet over de maatschappelijke onrust in veel gemeenten, gaat de VNG er direct met gestrekt been in. “Lokale bestuurders worden tijdens besluitvorming over asielopvang geïntimideerd en bedreigd. Protesten monden uit in rellen, waarbij met zwaar vuurwerk wordt gegooid en rechts-extremistische symbolen worden getoond en geuit. Het is haast niet te bevatten dat dit in de afgelopen maanden, en nog steeds, voor velen van u de realiteit was of is.“

Geen steun Den Haag

In de brief aan het kabinet gaat de VNG verder door te stellen dat de Nederlandse gemeenten die met incidenten te maken krijgen zich niet gesteund voelen door Den Haag. “We hebben het kabinet opgeroepen om politiek en bestuurlijk verantwoordelijkheid te nemen voor het op orde brengen van de randvoorwaarden voor de opvang van vluchtelingen, en om onverkort achter lokale bestuurders te staan bij de uitvoering van landelijk beleid.“

De VNG uit al langer haar zorgen over de continuïteit en houdbaarheid van de opvang van vluchtelingen uit de Oekraïne, en ondanks toezeggingen van de minister van Asiel en Migratie tijdens de Landelijke Regietafel van 2 september j.l. ziet de VNG nog onvoldoende voortgang. Dit heeft de VNG tijdens een stevig gesprek met het kabinet op 8 oktober j.l. nog eens duidelijk gemaakt. Het kabinet liet daarop ondubbelzinnig weten de gemeenten te steunen in de uitvoering van de geldende regel- en wetgeving. De VNG en het kabinet gaan begin november weer om tafel zitten, waar dan o.a. de financiële en de aanpak van overlastgevende asielzoekers te sprake gaan komen.

Maatschappelijk onrust

De VNG ontvangt al geruime tijd vanuit de gemeenten signalen dat de polarisatie rondom asiel steeds verder toeneemt. VNG: “Dit uit zich ook steeds vaker rondom lokale besluitvorming. Gemeentebesturen worden steeds meer belemmerd in hun werk: raadsvergaderingen over opvang worden ernstig verstoord en bestuurders en raadsleden geïntimideerd. Sinds de zomer is het al in ruim 40 gemeenten tot incidenten gekomen tijdens de raadsvergadering waar asielopvang of huisvesting van statushouders op de agenda staat.“

De VNG zegt de zorgen en problemen van de inwoners van de gemeenten te kennen en te begrijpen, maar trekt ook een grens bij deze escalatie. “Geweld in welke vorm dan ook tegen de politie, lokale bestuurders of wie dan ook is onacceptabel. De huidige maatschappelijke onrust is inmiddels een explosieve optelsom van lokale intimidatie en geweld, voortdurende overbelasting van Ter Apel, groeiende frustratie bij inwoners en bestuurders, en Haagse signalen die de democratie en uitvoering van wettelijke taken juist ondergraven.“

Opvang Oekraïners

Het tekort aan opvangplekken voor Oekraïners neemt in steeds meer gemeenten acute vormen aan. Gemeenten uiten ook zorgen over de naderende winter en de groeiende groep dakloze Oekraïners die geen plek vindt in de gemeentelijke opvang. Er is nauwelijks nog capaciteit beschikbaar en de situatie is kritiek. De VNG vraagt het kabinet al geruime tijd om gerichte maatregelen. Het ontbreken van een duidelijk langetermijnperspectief maakt het voor gemeenten bovendien steeds moeilijker om de opvang op peil te houden.

Nareizigers

De VNG ontving de laatste tijden signalen van diverse gemeenten dat nareizende familieleden van statushouders rechtstreeks, of direct vanuit de opvang, naar gemeenten worden doorgestuurd zonder dat zij daar van op de hoogte zijn. De VNG heeft een flitspeiling gehouden onder gemeenten en gesprekken gevoerd met het ministerie van Asiel en Migratie en het COA waaruit blijkt dat ruim de helft van de gemeenten die hebben gereageerd te maken hebben met deze problematiek.

Van deze groep heeft ongeveer de helft al aangekondigd nareizigers te ontvangen of heeft op basis van een brief van de minister een brief gekregen van het COA dat deze groep eraan komt, terwijl er geen passende huisvesting is. Zowel het COA als het ministerie geven aan dat deze foutieve werkwijze inmiddels is hersteld.