Nieuwe Huisvestingswet biedt gemeenten mogelijkheid om 50% betaalbaar segment toe te wijzen aan eigen inwoners

WEST-FRIESLAND – Diverse gemeenten in West-Friesland hanteren bij het bouwen van nieuwe woningen en woonwijken al een verdeelsleutel, zo hanteert Medemblik 35% sociale huur, 35% goedkope koop en de rest vrije sector. Maar de in 2024 aangenomen Huisvestingswet geeft gemeenten nog meer handvatten, zo mogen zij 50% van de toewijzingen in het betaalbare segment woningzoekenden met een lokale of regionale binding voorrang geven. Dit na verzoek van de verschillende gemeenteraden in West-Friesland.

Lees ook: Hart voor Medemblik: ‘Eigen inwoners eerst’

Eigen inwoners eerst

De gezamenlijke West-Friese gemeenten hebben onderzoek laten doen door onderzoeksbureau Sweco naar de woningbehoefte in West-Friesland. Hieruit komt o.a. naar voren dat de behoefte om woningen toe te wijzen aan inwoners vanuit de eigen kern begrijpelijk is. Hiervoor is de Huisvestingswet het instrument om gemeenten invloed te geven bij de verdeling van betaalbare woningen. Ook kan het de gemeenten in staat stellen om bij nieuwbouwprojecten of in specifieke kernen voorrang te geven aan woningzoekenden met binding aan de kern of gemeente. Volgens het rapport kan dit bijdragen aan de leefbaarheid, behouden van lokale gemeenschappen en draagvlak voor woningbouwprojecten.

lees ook: Duizend nieuwbouwwoningen Hoogkarspel Zuid

Regionale binding

Uit het onderzoek komt ook naar voren dat de woningmarkt in West-Friesland nu al van nature als regionaal functioneert. Zo is circa 70% van alle verhuizingen binnen de regio en 40-50% binnen de eigen gemeente. In de sociale huursector is dit zelfs 80% waarvan een aanzienlijk deel voor rekening komt via de doorstroomregeling. Ook in het betaalbare koopsegment komt 65-70% van de kopers uit eigen gemeente of regio.

Voorrang voor dorpen

Uit het onderzoek komt verder naar voren dat in de praktijk veel klein kernen de aantal beschikbare woningen en mutaties beperkt zijn waardoor er schaarste aan woningen ontstaat. Bovendien bestaat daarnaast ook het risico op ongelijke behandeling van woningzoekenden binnen de gemeente. Gemeenten die kernbinding opnemen in een verordening lopen verhoogd risico dat deze bij bezwaar of rechtelijke toetsing wordt vernietigd wegens onvoldoende motivering. Voorzieningen zoals getrapt adverteren, afspraken met corporaties en betrokkenheid van dorpsraden bij nieuwbouwprojecten bieden in veel gevallen al voldoende ruimte om recht te doen aan de lokale binding zonder dat er een formele verordening nodig is.

Lees ook: Realisatie Poort van Hoorn nu echt van start met slaan van de eerste paal

Investeer in betaalbare woningbouw

Het rapport beveelt aan om niet tot collectieve invoering van een brede verordening in de regio over te gaan, op basis van de resultaten van het onderzoek wordt dit afgeraden. Wel komen de onderzoekers van onderzoeksbureau Sweco tot de conclusie dat gemeenten moeten investeren in betaalbare woningbouw, het vergroten van het aanbod en elke twee tot vier jaar de situatie opnieuw onderzoeken en bespreken.