Nieuwe regieroute moet RES-doelen veiligstellen

Nieuwe regieroute moet Noord-Holland helpen RES-doelen voor 2030 te halen

WEST-FRIESLAND, 4 december 2025 – De provincie Noord-Holland en de gemeenten in de regio Noord-Holland Noord hebben gezamenlijk een regieroute vastgesteld om te voorkomen dat de doelen uit de Regionale Energiestrategie (RES) uit zicht raken. Zowel de formele Regieroute RES’en Noord-Holland als de recente Raadsinformatiebrief maken duidelijk hoe de provincie, gemeenten en waterschappen willen sturen wanneer projecten voor wind- en zonne-energie stagneren. De route is opgesteld naar aanleiding van een motie van Provinciale Staten, die een helder escalatiepad eiste voor het geval de regio haar opgave niet haalt

Waarom een regieroute?

In februari 2025 besloten Provinciale Staten dat er een escalatieplan moest komen om te voorkomen dat de samenwerking binnen de RES vastloopt. De regio Noord-Holland Noord moet in 2030 3,6 TWh aan duurzame elektriciteit opwekken. Het Westfriese aandeel in dit bod is 0,7 TWh, maar momenteel wordt in de regio slechts 2,1 TWh opgewekt, waarvan 0,267 TWh in Westfriesland. Er is dus nog een aanzienlijke opgave te realiseren

Daar komt bij dat netcongestie de komende tien jaar een rem kan zetten op nieuwe aansluitingen. Lokale opwek, in combinatie met opslag, wordt daarom steeds belangrijker om de regio niet ‘op slot’ te zetten voor woningbouw, bedrijvigheid en verduurzaming

Twee situaties waarin de regieroute wordt ingezet

De regieroute voorziet in duidelijke stappen wanneer de voortgang stokt. Er zijn twee situaties waarin de route van toepassing is:

1. Onvoldoende potentie in zoekgebieden

De jaarlijkse update van de RES-kaart en de Uitvoeringsmonitor kunnen uitwijzen dat er te weinig kansrijke zoekgebieden overblijven om het RES-bod te halen. In dat geval start een proces van overleg, oplossingsrichtingen en – als het nodig is – ingrijpen door de provincie, bijvoorbeeld door nieuwe zoekgebieden toe te voegen

2. Zoekgebieden komen niet tot uitvoering

Wanneer er wél voldoende potentie is, maar plannen niet van de grond komen door bestuurlijke of politieke blokkades, volgt eveneens de regieroute. Technische problemen vallen hier uitdrukkelijk niet onder. Gemeenten worden aangesproken op hun verantwoordelijkheden en, indien nodig, wordt er opgeschaald naar provinciaal ingrijpen

De zes stappen van de regieroute

Beide documenten beschrijven hetzelfde gestructureerde proces. Wanneer de voortgang stokt, worden de volgende stappen doorlopen:

1. Signalering in de stuurgroep RES

De stuurgroep RES NHN vergadert driemaal per jaar. Op basis van monitoringsgegevens wordt vastgesteld of er reden is om de regieroute te starten.

2. Het “goede gesprek”

Met betrokken gemeenten en partners wordt gezocht naar oplossingen. Hierbij wordt ook de rol van de provincie besproken. Eventueel wordt externe deskundigheid ingezet om te bemiddelen

3. Terugkoppeling in de stuurgroep

De uitkomst van het goede gesprek wordt besproken. Zijn er voldoende oplossingen? Zo niet, volgt stap vier.

4. Brief aan colleges en raden

De stuurgroep stuurt een formele brief naar colleges en gemeenteraden met concrete verwachtingen, deadlines en stappen. Ook waterschappen kunnen zo’n brief ontvangen

5. Gesprek met provincie en gemeenten

Wanneer actie opnieuw uitblijft, volgt een bestuurlijk gesprek met provincie, betrokken gemeenten en eventueel andere partijen.

6. Provinciale interventie

De zwaarste stap. De provincie kan dan onder meer:

• zoekgebieden toevoegen of wijzigen
• bevoegd gezag overnemen of naar zich toetrekken
• een projectbesluit nemen voor wind (15–100 MW) of zon (50–100 MW)
• afwijken van gemeentelijke besluiten, zoals het schrappen van een zoekgebied

De provincie gebruikt deze bevoegdheden alleen wanneer het echt noodzakelijk is en altijd in overleg met de stuurgroep RES

Belangrijke uitgangspunten voor de regio

In de raadsinformatiebrief wordt benadrukt dat de regieroute gebouwd is op drie kernprincipes:

• Iedere gemeente neemt verantwoordelijkheid voor haar aandeel in de RES-opgave.
• Opgaven mogen niet worden doorgeschoven naar andere deelregio’s.
• De route wordt alleen ingezet bij bestuurlijke of politieke blokkades, niet bij technische belemmeringen.
• Er wordt rekening gehouden met wat gemeenten al hebben gerealiseerd

Dat laatste is belangrijk: gemeenten die al veel hebben bijgedragen, worden niet automatisch verder belast wanneer bij anderen de voortgang stokt.

Situatie Opmeer: SMR als alternatief?

De raadsinformatiebrief meldt dat Opmeer al in gesprek is met de provincie. De gemeenteraad heeft eerder de beleidskaders zon en wind buiten werking gesteld, waardoor zonneweide-initiatieven stil kwamen te liggen. Opmeer ziet liever een Small Modular Reactor (SMR) als structureel alternatief voor duurzame energieopwek. De gemeente wil ruimte om dit te ontwikkelen en daarmee aan de RES-opgave tussen 2030 en 2040 te voldoen

Een stevig en transparant proces voor een cruciale energietransitie

De regieroute zorgt ervoor dat samenwerking binnen de RES niet vrijblijvend blijft. Door een vast stappenplan, transparantie en duidelijke deadlines moet de regio voorkomen dat duurzame energieprojecten vastlopen of dat de 2030-doelen niet worden gehaald.

Met duidelijke afspraken, escalatiemogelijkheden en een centrale rol voor de stuurgroep RES NHN ontstaat een stevig kader om de energietransitie in Noord-Holland op koers te houden.