MEDEMBLIK, 21 november 2025 – Het Oorlogsmuseum Medemblik organiseert op vrijdag 28 november 2025 een bijzondere lezing over een onderbelicht hoofdstuk uit de Nederlandse bevrijdingsgeschiedenis: de rol van Poolse militairen in de bevrijding van West-Europa en Nederland. De avond wordt verzorgd door Arno Baltussen van Stichting Driel-Polen en Hans Kardol van Polen in Beeld, twee kenners die al jaren onderzoek doen naar de Poolse bijdrage aan de strijd tegen Nazi-Duitsland.
De lezing start om 20.00 uur (inloop 19.15 uur). Kaarten zijn te reserveren via W.O.II Lezingen – Oorlogsmuseum Medemblik. De organisatie benadrukt dat vol echt vol is.
Een vergeten verhaal: waarom Poolse militairen hier vochten
Hoewel de Canadese en Britse bevrijders vaak in het collectieve geheugen aanwezig zijn, wordt de bijdrage van Poolse troepen regelmatig over het hoofd gezien. Toch speelden Poolse eenheden, zoals de 1e Poolse Pantserdivisie van generaal Stanisław Maczek en de 1e Onafhankelijke Parachutistenbrigade onder leiding van generaal Sosabowski, een cruciale rol in onder andere Breda, Driel en tijdens Operatie Market Garden.
Tijdens de lezing gaan Baltussen en Kardol in op belangrijke vragen:
- Waarom vochten Poolse soldaten in West-Europa?
- Hoe kwamen zij in Nederland terecht?
- Welke militaire operaties voerden zij hier uit?
- Welke sporen van hun inzet zijn vandaag nog zichtbaar?
Veel van deze mannen verlieten Polen nadat hun land in 1939 zowel door Nazi-Duitsland als door de Sovjet-Unie werd aangevallen. Poolse soldaten weken uit naar Frankrijk en later naar Groot-Brittannië, waar zij zich opnieuw organiseerden en onder geallieerd bevel naar het front trokken. Hun hoop was dat de bevrijding van West-Europa uiteindelijk ook zou leiden tot een vrij Polen—een wens die, tragisch genoeg, na 1945 niet werd vervuld.
De persoonlijke keuzes achter het uniform
De Poolse militairen stonden niet alleen voor de taak om Europa te bevrijden, maar ook voor moeilijke persoonlijke beslissingen. Terugkeren naar een door de Sovjet-Unie gedomineerd Polen was voor velen onmogelijk of levensgevaarlijk. Velen vestigden zich daarom na de oorlog permanent in landen als Groot-Brittannië, Canada of zelfs Nederland.
De sprekers zullen tijdens de avond ingaan op deze indringende verhalen van soldaten die na jaren van strijd geen thuisland meer hadden om naar terug te keren. Hun offers zijn nog altijd zichtbaar in monumenten, militaire graven en herdenkingsplekken die verspreid liggen over Nederland—ook in de regio Medemblik.
Sporen van Poolse inzet in Noord-Holland en omgeving
Hoewel de meest bekende Poolse bevrijdingsverhalen zich afspeelden in Brabant en Gelderland, zijn ook in Noord-Holland sporen te vinden van hun aanwezigheid. In verschillende dorpen en steden worden zij nog jaarlijks herdacht, en liggen oorlogsgraven die herinneren aan hun inzet. Tijdens de lezing worden ook deze regionale aanknopingspunten belicht, waardoor het verhaal van de Poolse bevrijders tastbaar wordt voor bezoekers uit West-Friesland.
Over Polen in de Tweede Wereldoorlog
Polen werd op 1 september 1939 als eerste land door Duitsland binnengevallen, gevolgd door de Sovjet-invasie minder dan drie weken later. Hierdoor werd het land van twee kanten uiteengereten. Toch gaf het Poolse leger de strijd niet op. Poolse piloten vochten mee in de Slag om Engeland, Poolse schepen patrouilleerden in de Atlantische Oceaan en Poolse grondtroepen waren betrokken bij vrijwel alle belangrijke geallieerde campagnes.
Het Poolse verzet in bezet gebied was een van de sterkste en meest georganiseerde in Europa. Ondanks immense verliezen bleven Polen strijden, zowel in het binnenland als op geallieerde fronten. Deze combinatie van moed, loyaliteit en volharding vormt de kern van het verhaal dat ook tijdens de lezing wordt verteld.
Oorlogsmuseum Medemblik: meer dan een museum
Het Oorlogsmuseum Medemblik is al jaren een plek waar geschiedenis persoonlijk en tastbaar wordt gemaakt. Het museum vertelt de verhalen van soldaten, burgers, verzetsmensen en slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog. Met authentieke objecten, voertuigen, uniformen en ooggetuigenverslagen biedt het museum een diepe duik in de geschiedenis van 1940-1945.
Daarnaast organiseert het museum regelmatig lezingen, evenementen en educatieve programma’s, waarmee het de kennis over de oorlog levend houdt en verbindt met actuele maatschappelijke thema’s. De lezing over de Poolse bevrijders past volledig in deze missie.
Reserveren en praktische informatie
De lezing vindt plaats op vrijdag 28 november 2025.
- Inloop: 19.15 uur
- Start: 20.00 uur
- Locatie: Oorlogsmuseum Medemblik
- Reserveren: via W.O.II Lezingen – Oorlogsmuseum Medemblik
- Let op: vol = vol
Deze avond biedt bezoekers een unieke kans om meer te leren over een vergeten, maar belangrijke groep bevrijders: de mannen die vanuit Polen naar West-Europa trokken om vrijheid terug te brengen—ook naar Nederland.
Ontdek meer van Westfriesland Praat
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.