WEST-FRIESLAND, 26 november 2025 – De burgemeesters Ronald Wortelboer (Stede Broec), Jeltje Hoekstra-Sikkema (Enkhuizen) en Bram Diepstraten (Drechterland) openden gezamenlijk het congres Veilig Ondernemen. Dit regionale congres, georganiseerd in samenwerking met het Platform Veilig Ondernemen (PVO) Noord-Holland, stond volledig in het teken van fysieke ondermijning en de groeiende dreiging van digitale misleiding via kunstmatige intelligentie (AI). De bijeenkomst trok ondernemers, beleidsmakers en veiligheidsprofessionals uit de hele regio en benadrukte hoe belangrijk het is om samen alert te blijven op nieuwe vormen van criminaliteit.
Digitale én fysieke beveiliging
Westfriesland kent een diverse economische structuur. Van agrariërs tot bouwbedrijven, van logistieke ondernemingen tot adviesbureaus: allemaal dragen ze bij aan een vitale regionale economie. Volgens Desiree van Santen van PVO overschatten veel ondernemers echter hun digitale én fysieke beveiliging. Incidenten ontstaan vaak helemaal niet door geavanceerde hackers of georganiseerde bendes, maar door menselijk gedrag. Onbewust klikken op een malafide link, slordig omgaan met wachtwoorden of het niet tijdig herkennen van verdachte situaties blijkt in de praktijk een veel groter risico dan menigeen denkt. Daarom is het cruciaal dat ondernemers verdachte situaties melden, zodat patronen van ondermijning zichtbaar worden.
In de drie betrokken gemeenten – Stede Broec, Enkhuizen en Drechterland – zijn samen ruim 7.000 bedrijven actief. De lokale impact van een cyberaanval of ondermijnende activiteit kan dan ook enorm zijn. Of het nu gaat om een hack, afpersing, witwassen of misbruik van bedrijfspanden: de gevolgen kunnen variëren van financiële schade tot psychische belasting en zelfs faillissement. De drie burgemeesters benadrukten dat bedrijven van elke omvang doelwit kunnen zijn en dat veiligheid daarom hoog op de gemeentelijke agenda moet staan.
Tijdens het congres werd duidelijk dat ondernemers steeds kwetsbaarder worden voor zowel digitale fraude als fysieke vormen van ondermijning. Burgemeester Wortelboer deelde een aangrijpend voorbeeld van een lokale ondernemer die na een hack niet alleen zijn bedrijf verloor, maar uiteindelijk ook zijn woning en relatie kwijtraakte. Burgemeester Hoekstra-Sikkema gaf aan dat signalen van ondermijning vaak pas echt zichtbaar worden wanneer je regionaal samenwerkt en informatie deelt. Burgemeester Diepstraten benadrukte dat één verkeerde klik of één foutieve handeling al verstrekkende gevolgen kan hebben.
Afhankelijkheid tussen boven- en onderwereld
Oud-politiechef Sander Schaepman schetste tijdens zijn lezing hoe criminelen de bovenwereld nodig hebben om illegale activiteiten mogelijk te maken. Zo zijn er elektriciens die – vaak zonder kwade intenties – installaties aanleggen in panden die later blijken te worden gebruikt voor hennepkwekerijen. Ook vertelde hij hoe schijnbaar normale bedrijven, zoals kapperszaken, bewust belasting betalen om zo witwaspraktijken te verhullen en een betrouwbare indruk te wekken.
Schaepman wees daarnaast op de inzet van jongeren via sociale platforms zoals Telegram en Snapchat. Jongeren krijgen via deze apps kleine opdrachten, onder meer om explosieven te plaatsen of pakketjes te vervoeren. Soms gaat het zelfs om opdrachten waarbij ze worden uitgedaagd hun ‘lef’ te bewijzen, wat hen onbewust diep in criminele circuits kan trekken.
Deepfakes, stemklonen en AI-misleiding
AI-specialist Jan Scheele richtte zich op de explosief groeiende digitale dreigingen. Nieuwe technologieën maken het steeds makkelijker om vertrouwen te misbruiken. Deepfakevideo’s zijn binnen seconden te maken en nauwelijks nog van echt te onderscheiden. Ook WhatsApp-gesprekken kunnen volledig worden nagemaakt in de stijl en toon van specifieke personen.
Een van de meest alarmerende ontwikkelingen volgens Scheele is stemklonen. Slechts elf seconden stemgeluid is voldoende om iemands stem overtuigend na te bootsen, inclusief intonatie en emotie. Dit maakt traditionele beveiligingscontroles via de telefoon onbetrouwbaar. Vooral mkb-bedrijven zijn kwetsbaar: 80% heeft al te maken gehad met een cyberaanval en 97% liep daadwerkelijk schade op, terwijl maar weinig ondernemers beleid of trainingen hebben die rekening houden met AI-dreigingen.
Fysieke en digitale dreiging komen samen
Beide sprekers lieten zien dat fysieke en digitale criminaliteit steeds meer met elkaar verweven raken. Waar georganiseerde misdaad afhankelijk blijft van logistiek, beroepsgroepen en bedrijfspanden in de bovenwereld, gebruikt dezelfde georganiseerde onderwereld AI om diezelfde bovenwereld te misleiden met overtuigende digitale vervalsingen. Ondernemers bevinden zich daarmee in een hybride risicolandschap waarin alertheid essentieel is.
Het congres maakte duidelijk dat veilig ondernemen in 2025 een complexe uitdaging is. Ondermijning speelt zich niet ver weg af, maar juist dichtbij. Digitale misleiding wordt sneller, realistischer en moeilijker te herkennen. De belangrijkste boodschap: veilig ondernemen begint bij bewustzijn, signaleren en melden. Alleen door samenwerking tussen ondernemers, gemeenten, politie en PVO kan de regio weerbaar blijven tegen de steeds slimmer wordende vormen van criminaliteit.
Ontdek meer van Westfriesland Praat
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.