Trieste lot Enkhuizer verzetsgroep in ‘Mijn opa was Schalkhaarder’

ENKHUIZEN – Het trieste lot van de Enkhuizer verzetsgroep in de Tweede Wereldoorlog is een belangrijk onderdeel van de nieuwe oorlogsdocumentaire ‘Mijn opa was Schalkhaarder’. Verschillende leden van de groep werden verraden door ‘Schalkhaarders’, agenten die hun politieopleiding kregen aan het Politie Opleidings Bataljon, de beruchte politieopleiding van de nazi’s. De documentaire en gelijknamige podcast zie je 27 april op TV Oost en luister je vanaf dan op oost.nl/schalkhaarders en je favoriete podcastplatform.

Tekst gaat verder onder de foto

De oma van documentairemaker Wouter Rutgers verkondigde in 2019 op haar sterfbed dat zijn opa een ‘Schalkhaarder’ was. Opa Wim Rutgers had immers tijdens de oorlog – net als ruim 3.000 andere jongemannen – zijn politieopleiding doorlopen in het dorp Schalkhaar, onder de rook van Deventer. Deze agenten werden aangeduid als ‘Schalkhaarders’. “En daar heeft hij de rest van zijn leven last van gehad”, voegde oma toe.

Tekst gaat verder onder de foto

De nieuwsgierigheid van Wouter was gewekt, temeer doordat hij zijn opa nooit heeft gekend. Twaalf jaar voordat Wouter werd geboren, overleed opa door zelfdoding. Deze trieste gebeurtenis liet naast diepe wonden ook vele vragen achter bij de nabestaanden, waaronder Wouters vader Stefan.

Wouter dook onder meer diep in de archieven, sprak de (waarschijnlijk) laatste nog levende ‘Schalkhaarder’ en volgde zijn vader Stefan in diens zoektocht naar het verhaal van opa Wim. Deze zoektocht bracht Wouter en Stefan ook naar de keukentafel van Tonny Kranenburg, dochter van Enkhuizer verzetsman Tom Kranenburg, die tijdens de oorlog werd gefusilleerd na verraden te zijn door twee ‘Schalkhaarse’ agenten.

Tekst gaat verder onder de foto

“Een ontzettend bijzondere ontmoeting”, noemt Wouter Rutgers het gesprek tussen Tonny en zijn vader. “Mijn vader, als zoon van een Schalkhaarder, aan tafel met Tonny Kranenburg, wiens vader juist is vermoord door toedoen van Schalkhaarders. Door in gesprek te gaan kwamen ze tot een bizarre conclusie, namelijk dat hun vaders op hetzelfde moment in het Oranjehotel – de strafgevangenis in Scheveningen – verbleven…”

Tekst gaat verder onder de foto

De enerverende, emotionele en onthullende reis door de geschiedenis is vastgelegd in een documentaire, genaamd: ‘Mijn opa was Schalkhaarder’. De documentaire is in april te zien in filmtheaters en wordt vanaf zondag 27 april uitgezonden op TV Oost en vervolgens in twee delen bij Omroep MAX op NPO 2, op 30 april en 1 mei. Alle informatie vind je op oost.nl/schalkhaarders.

Deze documentaire is tot stand gekomen in samenwerking met RTV Oost, en dankzij bijdragen van Vfonds, Fonds BJP, Gemeente Deventer, Cultuurfonds Overijssel en Productiehuis BRUT.