WEST-FRIESLAND – In Nederland duiken steeds vaker koppen op over tienermeisjes die in aanraking komen met justitie. Niet langer zijn het alleen jongens die de overlast bezorgen. De afgelopen jaren is de toename van verdachten onder meisjes opvallend en verdient wijd aandacht – juist omdat het beeld nog vaak beperkt blijft tot jongens.
Een opvallende groei
In 2022 mochten we bij de politie zo’n 17.500 minderjarige verdachten noteren, van wie ruim een kwart meisjes waren – een stijging van 42 % ten opzichte van het jaar ervoor. Dat betekent dat meisjes vrijwel een record‑deel van de totale jeugdverdachten uitmaakten: 26 % in 2022, tegen 20 % in 2021. Onder 12‑ tot 18‑jarigen daalt het aandeel verdachte jongens licht terwijl het aandeel bij meisjes groeit: van 6 naar 8 per duizend meisjes.
Hoewel in 2023 het totale aantal jeugdverdachten weer iets daalde (van 14,4 naar 13,9 per 1.000 jongeren) blijft het aandeel meisjes stabiel op ongeveer 1,4 % van alle jongeren – het hoogste niveau in jaren voor deze leeftijdsgroep. Het absolute aantal verdachte meisjes in 2023 lag op 4.200 versus 4.560 in 2022 – een lichte daling na de piek, maar statistisch nog steeds hoog.
Welke delicten?
De meeste van deze jonge meisjes zijn verdacht van vermogensdelicten, zoals winkeldiefstal, fietsendiefstal of oplichting. In 2022 steeg bij meisjes vooral het aantal winkeldieven: een flinke 70 % toename in winkeldiefstalverdachten onder meisjes in één jaar tijd. Vermogensdelicten blijven dominant, terwijl gewelds-, drugs- of wapenmisdrijven bij meisjes vrijwel afwezig zijn; die blijven voorbehouden aan jongens.
Straf en rechtspraak
Voor minderjarige daders is de strafeenheid doorgaans geënt op Halt-afdoeningen, jeugdstrafrecht en maatwerk: taakstraffen, leerprojecten, begeleidingstrajecten en deels zelfs gevangenisstraffen (voor de zwaardere delicate). Uit de WODC-cijfers blijkt dat het aantal strafrechtelijke vervolgingen en vonnissen daalt, maar dat bij meisjes vaker sprake is van psychologische problematiek zoals trauma, mishandeling en depressie – waar bij jongens meer agressieregulatie centraal staat . Deskundigen pleiten voor specifieke interventies, zoals traumaverwerking in plaats van enkel gedrags‑ en agressietrainingen voor meisjes.
Er zijn signalen dat professionals meisjes mogelijk anders benaderen dan jongens: er kan sprake zijn van een ‘blinde vlek’ waarbij hun gedrag minder snel opvalt of aangevoeld wordt binnen justitie en hulpverlening. Daardoor zouden sommige meisjes te laat in beeld komen, met onvoldoende passende ondersteuning.
Waarom die stijging – wat ligt eronder?
- Meer zicht en registratie: In hoeverre meisjes daadwerkelijk vaker criminaliteit plegen versus dat ze nu vaker geregistreerd worden? Er zijn signalen dat beleidsmakers en politie meisjes nu scherper volgen, waardoor ze ‘zichtbaarder’ worden in de statistiek dan voorheen.
- Psychische en sociale kwetsbaarheid: Delinquente meisjes rapporteren vaker trauma’s, mishandeling of psychische klachten; hun dadergedrag is vaker een uitingsvorm van onderliggend lijden. Dit vraagt om andere interventies dan bij jongens, stelt men.
- Omgeving en groepsdruk: De adolescentiefase brengt risico’s met zich mee: groepsdruk, identiteitszoektocht, sociale media en de drang naar erkenning kunnen leiden tot grensoverschrijdend gedrag. Hierbij zijn middelen als ‘kicks’ en statusbelangrijke triggers.
- Armoede en materialistische motivatie: Winkeldiefstal kan voortkomen uit materialistische prikkels – de behoefte aan spullen of groepen waarin dit genormaliseerd is. Ook criminele uitbuiting speelt soms een rol.
- Culturele factoren en migratieachtergrond: Statistische verschillen tussen etnische groepen bestaan, maar de trend van stijgend aandeel meisjes is door alle groepen heen zichtbaar. Onder meisjes van allochtone afkomst – zoals Marokkaanse, Turkse of Caribische meisjes – blijkt de afname van totaalverdachten in de afgelopen jaren minder sterk dan bij autochtone meisjes. Maar in recente jaren zijn ontwikkelingen relatief uniforme (stabiele trend).
De gevolgen van de straf
Voor een overlappende groep meiden die vervolgd worden, hebben straffen soms onbedoelde effecten. Taakstraffen of leerprojecten kunnen houvast bieden, maar bij gebrek aan onderliggende psychische zorg dreigt herhaling. Trauma’s blijven onbegrepen en verwerkt – met recidive tot gevolg. Een Halt-oplossing kan effectief zijn, maar sluit onvoldoende aan bij diep liggende oorzaken.
Rechters wegen factoren zoals leeftijd, herhalingsrisico, omgeving en individuele kwetsbaarheid. In gevallen van eenvoudige winkeldiefstal bij eerste keer daderschap ligt de nadruk op herstel en leerprojecten; bij recidive of ernstiger strafbare feiten groeit de kans op zwaardere maatregelen, soms zelfs jeugddetentie.
urgentie en aanpak
De stijging van het aandeel verdachte tienermeisjes is een signaal dat vraagt om maatwerk. Niet met een stokje slaan, maar met maatwerkprogramma’s die psychische kwetsbaarheid, trauma en identiteitsontwikkeling erkennen. Jeugdbeleid moet het onderscheid maken tussen autochtone en allochtone meisjes, maar vooral ook kijken naar gedeelde risicofactoren: shame, sociale druk, armoede, mentale gezondheidskloven.
Professionals in hulpverlening en strafrechtketen moeten oog krijgen voor vrouwelijke kwetsbaarheid, opdat opvang, begeleiding en interventie adequaat zijn. Juist meisjes hebben baat bij interventies met oog voor trauma, zelfbeeld en empowerment – niet alleen straf. En waar straf nodig is, moet die proportioneel zijn en gekoppeld aan hulp.
Urgentie en aanpak
Want de stijging van jeugdcriminaliteit onder meisjes zegt iets over bredere maatschappelijke scheeftrekkingen: wie krijgt aandacht? Wie wordt gezien? En vooral: wat doen we om kwetsbare meiden niet het criminele pad op te duwen, maar hen juist richting kracht en toekomst te begeleiden?
Henk Prins
Ik schrijf mijn berichten op persoonlijke titel, mijn columns kun je ook op andere websites tegenkomen.
Ontdek meer van Westfriesland Praat
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.
Stem PVV. Weg met dat allochtone tuig. Schop ze terug naar het Rifgebergte in Marokko